Theo kết quả cuộc tổng điều tra dân số năm 2019, toàn tỉnh Yên Bái có 61.964 người Thái sinh sống tập trung tại 9 huyện, thị xã, thành phố. Trong đó có 30.611 nam, 31.353 nữ, tập trung đông nhất tại Thị xã Nghĩa Lộ (15.161 người); các huyện: Văn Chấn (37.638 người); Trạm Tấu (4.433 người); Mù Cang Chải (3.186 người).
Theo kết quả cuộc tổng điều tra dân số năm 2019, toàn tỉnh Yên Bái có 61.964 người Thái sinh sống tập trung tại 9 huyện, thị xã, thành phố. Trong đó có 30.611 nam, 31.353 nữ, tập trung đông nhất tại Thị xã Nghĩa Lộ (15.161 người); các huyện: Văn Chấn (37.638 người); Trạm Tấu (4.433 người); Mù Cang Chải (3.186 người).
Người Thái có truyền thống nông nghiệp phong phú và có nhiều kinh nghiệm trong việc đào mương, dựng đập, bắc máng lấy nước để làm ruộng. Lúa nước là nguồn lương thực chính của họ, đặc biệt là lúa nếp. Ngoài ra, họ cũng trồng nhiều loại cây khác như hoa màu, trái cây, rau củ… để đa dạng hoá nguồn thực phẩm.
Ngoài nông nghiệp, từng gia đình người Thái còn chăn nuôi gia súc, gia cầm, đan lát, dệt vải, làm đồ gốm… Sản phẩm nổi tiếng của họ là vải thổ cẩm với những hoa văn độc đáo, màu sắc rực rỡ và bền đẹp. Điều này thể hiện khả năng thủ công của người Thái, đồng thời đóng góp vào sự đa dạng hóa văn hóa và kinh tế của địa phương.
Ngày nay, gạo tẻ đã trở thành nguồn lương thực chính trong ẩm thực của người Thái. Tuy nhiên, gạo nếp vẫn được coi là món ăn truyền thống của họ. Để chế biến gạo nếp, người Thái thường ngâm gạo qua đêm, sau đó đem đun lên và chế biến thành xôi. Món ăn này thường được kết hợp với ớt giã hoà muối, tỏi, các loại rau thơm, mùi, lá hành và thịt của các con vật ăn cỏ thuộc loài nhai lại như gan gà luộc chín, ruột cá, cá nướng… Tất cả được kết hợp lại gọi là món chéo.
Các món ăn của người Thái rất đa dạng, bao gồm cả các loại thịt của gia súc, gia cầm và các món cá, cua, ghẹ, tôm. Thịt được chế biến thành nhiều món như nộm, nhúng (lạp, cỏi), ướp muối, thính làm mắm, nướng, lùi, đồ, sấy, canh, xào, rang, luộc… Người Thái ưa thích các vị cay, chua, đắng, chát, bùi và ít sử dụng các vị ngọt, lợ, đậm, nồng. Trong ẩm thực của họ, nước mắm và rượu cần là hai loại gia vị không thể thiếu.
Ngoài ra, người Thái cũng có thói quen hút thuốc lào bằng điếu ống tre hoặc nứa và châm bằng mảnh đóm tre ngâm hoặc khô nỏ. Trước khi hút, họ thường có thói quen mời các vị khách xung quanh như trước khi ăn.
Trước đây, người Thái theo chế độ hôn nhân mua bán và theo truyền thống, việc lấy vợ và lấy chồng phải qua nhiều bước, trong đó có hai bước chính:
Tuy nhiên, hiện nay, việc lấy vợ và lấy chồng của người Thái đã thay đổi nhiều, phù hợp với tình hình xã hội hiện đại.
Lễ tang của người Thái gồm hai bước chính:
Người Thái Đen thường tổ chức lễ cúng tổ tiên vào tháng 7 hoặc tháng 8 âm lịch hàng năm. Trong lễ cúng, người Thái Đen sẽ đưa các món đồ và thức ăn lên bàn cúng, gọi là “bàn tổ”, để tưởng nhớ và tôn vinh tổ tiên của mình.
Người Thái Trắng lại tổ chức lễ tết theo lịch âm. Trong dịp này, họ thường dùng các loại thực phẩm truyền thống như bánh chưng, bánh giầy, thịt lợn, gà, và rượu để cúng tết và chúc mừng.
Còn bản Mường thì tổ chức nhiều loại lễ cúng khác nhau, bao gồm cúng thần đất, thần nước, thần núi và các linh hồn của người đã khuất. Những lễ cúng này thường được tổ chức vào các dịp đặc biệt hoặc vào các ngày lễ quan trọng.
Các nhóm người Thái, bao gồm Thái Trắng và Thái Đen, có nhiều điểm chung trong trang phục hằng ngày, tuy nhiên vẫn có nét đặc trưng riêng để phân biệt. Phụ nữ Thái Trắng thường mặc áo cánh ngắn màu sáng, trắng, có thể được cài cúc bạc tạo hình bướm hoặc ong; váy thường màu đen không có hoa văn. Khăn đội đầu bằng vải chàm dài khoảng hai mét.
Mặc dù có những điểm khác biệt trong trang phục, nhưng cả phụ nữ Thái Trắng và Thái Đen đều rất tinh tế và tỉ mỉ trong cách ăn mặc, tạo nên nét đẹp riêng của mỗi nhóm.
Ở Việt Nam, có hai nhóm Thái lớn là Thái Trắng và Thái Đen, cùng với một vài nhóm nhỏ khác. Nhà của người Thái Trắng có nhiều đặc điểm giống với nhà của người Tày-Nùng, trong khi nhà của người Thái Đen lại gần với nhà của các dân tộc Môn-Khơ Me.
Nhà Thái Đen có nóc hình mai rùa, chỏm đầu đốc có khau cút với nhiều kiểu khác nhau. Hai gian hồi để trống và có lan can bao quanh. Khung cửa ra vào và cửa sổ được trang trí theo nhiều kiểu khác nhau.
Bộ khung nhà của người Thái Đen có hai kiểu cơ bản là khứ tháng và khay điêng. Khay điêng tương tự như khứ kháng của người Tày-Nùng, nhưng có thêm hai cột để mở rộng. Cách bố trí trên mặt bằng của nhà Thái Đen khá độc đáo: mỗi gian đều có tên riêng, và trên mặt sàn được chia thành hai phần: một phần dành cho nơi ngủ của các thành viên trong gia đình và một nửa dành cho bếp và tiếp khách nam.
Thời gian vừa qua, trên địa bàn TP Hội An, Quảng Nam xuất hiện 2 đối tượng người nước ngoài lừa đảo, theo phản ánh của người dân là “thôi miên” cướp tài sản, lừa lấy hàng chục triệu đồng.
Nhiều người sau cú điện thoại mất tiền tỷ, tiền đã chuyển vào tài khoản ngân hàng của các đối tượng lừa đảo, nhưng không dễ đòi/rút lại được. Các ngân hàng xử lý với các tài khoản lừa đảo, dạng 'tài khoản rác' này ra sao?
Nhân viên Agribank Bắc Giang ngăn chặn thành công một vụ lừa đảo, giúp khách hàng giữ lại được tiền.
Theo đại diện Techcombank, khi ngân hàng nhận được phản ánh về hành vi lừa đảo sẽ ngay lập tức thực hiện theo quy trình để ứng phó với vấn đề này và phối hợp với các đơn vị trong và liên ngân hàng cũng như các tổ chức, cơ quan nhà nước như Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Công ty cổ phần Thanh toán Quốc gia (NAPAS), Cục Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước) để bảo vệ tối đa cho khách hàng.
“Các tài khoản khi đã được xác nhận có hành vi lừa đảo thì ngân hàng có thể tạm thời phong toả (khóa/dừng hoạt động của tài khoản) cho đến khi có quyết định của cơ quan chức năng”, theo đại diện Techcombank.
Gần đây nhất, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản cho phép các ngân hàng trong trường hợp phát hiện ra thông tin của tài khoản nhận tiền có vấn đề sẽ được phép tạm khoá tài khoản và yêu cầu chủ tài khoản đến ngân hàng. Các ngân hàng đang hướng dẫn các quy trình, thủ tục cho các chi nhánh.
Theo ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN), cơ quan này tiếp nhận nhiều văn bản của công an các tỉnh, thành phố điều tra về các vụ án có liên quan đến cho mượn, cho thuê tài khoản ngân hàng. Điều này cho thấy, thực trạng ý thức pháp luật của một bộ phận người dân chưa cao. Họ nghĩ rằng việc cho thuê, cho mượn tài khoản sẽ không có vấn đề gì.
Trên thực tế việc cho mượn, cho thuê tài khoản dẫn đến hình thức lừa đảo. Người cho thuê, cho mượn tài khoản không mất tiền. Tuy nhiên nếu bị cơ quan chức năng phát hiện, người cho thuê/mượn tài khoản có thể bị xử lý hành chính với số tiền lớn hơn gấp nhiều lần số tiền có được từ việc cho thuê/cho mượn tài khoản.
Thậm chí, nếu các đối tượng dùng tài khoản đó để đi vay tiền từ các ổ nhóm tín dụng đen, có thể người phải gánh nợ chính là những người đứng tên tài khoản.
Có thể hiểu những tài khoản được thuê, mua, hoặc mượn cũng giống như sim rác trong điện thoại. Tuy nhiên, trong cách gọi của các ngân hàng, những tài khoản này được gọi là đúng tài khoản hay không đúng tài khoản.
Một lãnh đạo Agribank khẳng định, nếu đã không đúng tài khoản sẽ khoá tài khoản, đồng thời sẽ báo cho cơ quan công an nếu có người bị hại đến trình báo. Việc người dân cho thuê/bán lại tài khoản ngân hàng cho các đối tượng đi lừa đảo sẽ dẫn đến rủi ro vi phạm về mặt pháp lý cho chính bản thân người cho thuê/bán lại đó.
Còn theo đại diện Techcombank, ngân hàng luôn rà soát, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước, đặc biệt là dữ liệu công dân của Bộ Công an trong việc cung cấp thông tin để điều tra, xác định và xử lý các tài khoản này.
Ngân hàng luôn tuân thủ cao nhất các hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước về quy trình tạo mới tài khoản, xác thực tính định danh của tài khoản, cũng như luôn giám sát các hành vi bất thường đối với các tài khoản thuộc diện nghi ngờ cao trên hệ thống theo đúng quy định của pháp luật.
Thường những người bị lừa là những khách hàng chuyển tiền trực tuyến, trong khi nếu giao dịch tại quầy có thể sẽ được nhân viên ngân hàng phát hiện kịp thời, nhất là với những khách hàng bỗng dưng rút tiền tiết kiệm để chuyển tiền cho ai đó.
Được biết, năm 2022, Agribank đã hỗ trợ khách hàng, giúp ngăn chặn gần 50 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản của khách hàng với hơn 8 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2023, số vụ lừa đảo đã tăng gấp đôi với gần 100 khách hàng, số tiền “suýt” bị chiếm đoạt lên tới hơn 10 tỷ đồng.
Những con số trên cho thấy, các vụ lừa đảo đang có chiều hướng gia tăng. Mặc dù các ngân hàng đã liên tục cảnh báo, khuyến cáo nhưng nhiều người dân mất cảnh giác vẫn bị sập bẫy các chiêu thức lừa đảo ngày càng tinh vi, đa dạng trên không gian mạng.
BẮC GIANG - Nghĩ rằng đây là hệ thống vay tiền trực tuyến Home Credit của Công ty Tài chính TNHH một thành viên Home Credit Việt Nam, trụ sở tại TP Hồ Chí Minh, chị Nguyễn Thị Th, trú tại tổ dân phố Hà Vị 1, phường Thọ Xương, TP Bắc Giang (Bắc Giang) đã làm thủ tục vay tiền qua app. Không ngờ, đây là app giả mạo thương hiệu Home Credit nên chị Th mất 20 triệu đồng.